او سرسلسله قائدهای اهرم و خاییز محسوب می‌شود و سدیدالسلطنه کبابی سفرنامه‌نویس مطرح دوره قاجار، در کتاب سرزمین‌های شمالی خلیج فارس و دریای عمان، او را از قائدان ممسنی معرفی کرده است.

پس از سرنگونی حکومت صفویه و تسخیر اصفهان به‌دست افاغنه (هوتکیان)، شاه تهماسب دوم که خود را وارث تاج و تخت صفویان می‌دانست، چاره را در آن دید که برای بازپس‌گیری ایران؛ از نادرقلی افشار کمک بخواهد. نادر که هنوز پادشاه ایران نشده بود، فرصت را غنیمت شمرده و با بهره‌گیری از نبوغ نظامی خود، علیه هوتکیان لشکرکشی کرده و به‌تدریج همه نقاط تصرف شده ایران را از دست افغان‌ها خارج کرد. او در همین ارتباط یکی از فرماندهان توانای خود به نام قائد علیمراد خان بویراحمدی را به جنوب ایران، گسیل داشت تا وضعیت آن منطقه را که پس از حمله افغان‌ها نابه‌سامان شده بود، ساماندهی نماید. نامبرده پس از پاکسازی منطقه از وجود افغان‌ها، جمعیتی از ایل و تبار خود را در آن منطقه ساکن کرد و زعامت آنها را به یکی از فرزندانش به نام قائد حسین شاه، سپرد تا خود با خیالی آسوده، تلاشش را در جهت تثبیت حاکمیت نادرشاهی و قشون‌کشی به این‌سو و آن‌سوی ایران در راستای همین هدف، متمرکز نماید. همچنین قائد علیمراد خان در نبرد قندهار حضور جدی داشت و در زمره مشاوران ارشد علی‌صالح خان دورکی - فرمانده قشون بختیاری - حاضر بود. پس از نبرد قندهار که با رشادت و تدابیر نظامیان لر، به پیروزی قاطعانه لشکر نادری انجامید (۲۴ مارس ۱۷۳۸)، نادرشاه، به تعدادی از فرماندهان الوار، به‌پاس فداکاری‌هایشان، عناوین لشکری و کشوری؛ به‌علاوه هدایای ارزشمند دیگری اعطا کرد. به همین مناسبت، قائد علیمراد بویراحمدی، عنوان «خان» را از نادرشاه دریافت نمود. نادرشاه همچنین طی نامه‌ای، تملک بخش وسیعی از محدوده منطقه تنگستان را به قائد علیمراد خان واگذار کرد (اهرم، خاییز و...). او در لشکرکشی بزرگ نادرشاه به هندوستان نیز از همراهان وی به‌شمار می‌رفت و نهایتا در همین جنگ کشته شد. پس از مرگ قائد علیمراد خان، فرزندش قائد حسین شاه بویراحمدی رهبری قوم قائد را در اهرم و خاییز عهده‌دار بود. بر اساس شنیده‌ها یکی از اجداد رییس‌علی دلواری به نام رییس میمد، در دوره زندیه برای کمک به قائد حسین، از سمت ممسنی به تنگستان قشون کشید و از آن تاریخ تا به امروز بازماندگانش در دلوار ساکن هستند (اینکه قائد حسین در آن مقطع با چه چالشی مواجه بوده که رییس میمد، برای کمک به او روانه جنوب شده است، برای پژوهنده روشن نیست). گفتنی است که پس از کشته شدن قائد علیمراد خان در سال ۱۱۵۱ ه.ق، فرزندان و نوادگانش به‌مدت حدود هشتاد سال به‌عنوان سران قوم قائد، بر اهرم، خاییز و بخش‌های دیگری از تنگستان فرمانروایی می‌کردند که اسامی آنها بدین شرح است:

قائد حسین شاه، فرزند قائد علیمراد خان بویراحمدی

قائد حسن شاه، فرزند قائد حسین شاه بویراحمدی

و حاج علی شاه، فرزند قائد حسن شاه بویراحمدی

درنهایت، عبدالرسول خان آل‌مذکور، حاکم عرب‌تبار بندر بوشهر به بهانه عدم پرداخت مالیات، طومار آن طایفه باستانی را در هم پیچید و مالکیت اهرم و خاییز را به گروه دیگری واگذار کرد.

اکنون بازماندگان قائد حاج علیمراد خان، خود را اصالتا از پشت قائدهای چهارده‌تایی بویراحمدی می‌دانند.

منابع:

دست‌نوشته‌های سدیدالسلطنه - کتاب تاریخ و فرهنگ تنگستان نوشته زکریا رستگار - اسناد دستنویس - ویکی‌پدیا - منابع شفاهی کهکیلویه و بویراحمد و ممسنی

دانسته‌های تکمیلی خود را درباره این نوشته با ما به اشتراک بگذارید.